Kayyum Nedir?
Hukuki bir terim olan kayyum kelimesinin karşılığı ”bir işin yapılabilmesi ya da bir malın yönetilebilmesi görevlendirilmiş kimse” demek olduğudur. Kayyum usule aykırı işler yapan veya bunlara karışan kurum, kuruluş ve şirketlere devlet otoritesinin düzeni ele alması ile birlikte mahkemece atanan yöneticidir.
Kayyum; devlet eli ile, belirli durumlar sonucunda oluşan olaylar ve bu olaylardan doğan arıtma, hakemlik, geçimsizlik gibi konularda, belirli bir işi ya da maddesel değeri olan varlık ya da varlıkları yönetim etmek için, geçici süreliğine atanan yöneticiye denir. Kayyum nedir?, sorusunun özeti aktarıldığı şekildedir.
Kayyum Ataması Nedir?
Kayyum atamasının gerekli olduğu hallerde, yetkileri elinden alınan kurum, kuruluş veya şirketlerin bu konu ile ilgili hakları kayyuma devredilir. Bunun gerçekleşmesi ile birlikte bütün yetkileri elinde toplayan kayyum görevine başlamaya hazır demektir.
Mahkemece ataması yapılan kayyumun görev ve yetkileri, mahkemenin kendisine çizdiği çizgiler ve sınırlar ile belirlenmiştir. Bunların dışında mahkemenin otoritesini hiçe sayarak çıkması mümkün bulunmamaktadır. Üzerlerine kayıtlı mal varlıkları olup,bu mal varlıklarının sahibi konumunda olan kişilerden habersiz kalınması ve bulunamamaları durumunda, bu mal varlıklarının yönetilebilmesi işi için mahkeme tarafından kayyum atanabilmektedir. Kayyum ataması nedir sorusunun cevapları, kayyum ile ilgili durumlar ve sınırlar Türk Medeni Kanunu’nun şu maddeleri ile açıklanmıştır;
Madde 458: Bir kimseye kayyum atanması onun fiil ehliyetini etkilemez. Yasal danışmanlığa ilişkin hükümler saklıdır. Kayyumun görev süresi ve ücreti vesayet makamı tarafından belirlenir.
Madde 459: Belli bir iş için görevlendirilmiş olan kayyum,vesayet makamının talimatına uymak zorundadır.
Madde 460: Kayyum bir mal varlığının yönetimi ve gözetimi ile görevlendirmiş ise,yalnız o mal varlığının yönetim ve korunması için gerekli olan işleri yapabilir.
Madde 648: Açılmış mirasta mirasçının payını devralmış veya haczettirmiş olan ya da mirasçıya karşı alınmış borç ödemeden aciz belgesi bulunan alacaklı,sulh hakiminden bu mirasçının yerine paylaşmaya katılmak üzere bir kayyım atanmasını isteyebilir.
Ayrıca bazı başka özel durumlarda kayyum ataması gerekliliği ortaya çıkabilmektedir. Kişi bir hastalığı sebebi ile hastanede kalıyor ise, yaşlıysa, bakım evi koşullarında hayatını idame ettirmeye çalışıyor ise, belirli bir malın sahibiyse ve bunları yönetemeyecek bir durum içerisindeyse ya da yönetim işinin yapılabilmesi için vekalet verdiği bir kimse yoksa, bu süreçte yönetim işi için kayyum ataması yapılmaktadır.
Kayyum Neden Atanır?
Kayyum neden atanır? diye meraklandığınız olmuş, yada herhangi bir dönemde böyle bir gereksinime ihtiyaç duymuş olabilirsiniz. Nedenleri sizler için maddeler halinde yer verilmiştir.
- Usulsüzlüğe karışan şirketlerin, yönetimine el koymak
- Ölüm ardından, miras sahiplerinin ya da adreslerinin bulunamaması
- Veraset ilamı çıkarılmayan, hayatta olup olmadığı bilinmeyen kişilerin miras sahipleri belli olana yahut veraset ilamı çıkarılıncaya kadar, mal varlıklarının yönetimi işi.
Kayyum Ataması Kaç Şekilde Olur?
Üç çeşit yapılan kayyum atamalarının ilki; ”istek üzerine kayyumluktur” ki bu yetişkin kişilerin isteği göz önünde bulundurularak yapılır. İkincisi; ”temsil kayyumluğudur”, bu da vesayet makamının ön gördüğü sebeplerden veya ilgili bir kişinin isteği üzerine atanır. Üçüncüsü; ”yönetim kayyumluğudur”, bu ise yönetimsiz kalan yerlerde, bu alandaki mağduriyetin giderilmesi amacı ile, bu yerlerin yönetimi ile ilgili atanan kayyumluktur.
Kayyum Atanmasından Sonra Yönetim
Ataması yapılan kayyum göreve başladıktan sonra, yönetimini devraldığı kurum ihalelere katılamaz. Çünkü kanun gereği iflas etmiş olma sebebi ile bu haklarına el konulmuştur. Devlet tarafından onaylanmayacak başka bir durum ise yurt dışı iş antlaşmalarıdır. Bu iş antlaşmaları bir şekilde yapılmış olsalar dahi, devlet tarafından asla onaylanmayacaklardır.
Kayyum Maaşı Ne Kadardır?
Yönetici ve denetici kayyumların aldıkları maaşlar birbirlerinden farklıdır. Ticaret ile uğraşan ve bununla ilgili birçok sorumluluğu olan yönetici kayyumlar, denetici kayyumlardan daha fazla maaş almaktadırlar. Kayyumların kaç saat çalıştığı ve çalışılan şirketin günlük cirosu mahkemenin kayyumun maaşını belirlenmesi açısından çok ciddi bir ölçü olarak kabul edilmektedir.
Kayyumun Görev Süresi Ne Kadardır?
Kayyumlar geçici olarak görevlendirilirler. Mahkemece belirlenen görev süreleri değişebilmekle birlikte, bir ticaret davası için genelde en çok dört yıldır. Geçici olan bu süre belirsizliği, kayyumun görev süresi hakkında belirli bir diğer bulunmadığı bilgisini vermektedir.
