Vali Kimdir? Vali Kime Denir?
Valiler, illerde bulunan hükümetin en yetkili temsilcileridir. Vali, Arapça bir kelime olup, koruyucu, muhafız, yakın biri ve vasi anlamlarına gelmektedir. İllerde merkezi idarenin yürütme organı başı olan valiler, Bakanlar Kurulu kararı ve Cumhurbaşkanı onayı ile atanmaktadırlar. Valiler hem merkezi idare temsilcisi konumunda hem de yerel bir yönetim birimi olan il özel idaresinin başında görev almaktadırlar. Valiler ilin genel idaresinden ve yönetiminden sorumlu olmakla beraber, devletin, hükümetin ve ayrı ayrı her bakanın mümessili konumundadırlar. Valiler, kanun, tüzük, yönetmelik ve hükümet kararlarını yayınlar, ilan eder ve uygularlar. Vali yardımcısı ise, il idaresi kanunu çerçevesinde ilde valinin işlerini vali adına gerçekleştiren mülki idare sınıfına mensup görevdeki kişilere denilmektedir.
Valiler her ülkede bulunmazlar. Ancak ABD eyaletlerini, Rusya’da 89 federal bölgeyi, Arjantin’de illeri, Brezilya’da eyaletleri, Japonya’da illeri ve Meksika’da eyaletleri valiler yönetmektedir.
Valiliğe Bağlı İdari Birimler Hangileridir?
Valilerin il içerisinde kendisine ait işleri yapmasında yardımcı olan bazı birimler bulunmaktadır. Bu birimler aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır.
- Vali Yardımcıları : Vali yardımcıları, vali tarafından verilen emirleri yerine getirmektedirler. Valinin çeşitli sebeplerle bulunamadığı durumlarda valilerin yerine vekalet etmekle görevlidirler. İlin durumu ve nüfusuna göre vali yardımcılarının sayısı değişiklik gösterebilir.
- Hukuk İşleri Müdürlüğü: Valinin danışmanlığını yapmakla ve İl İdare Kurulunun kanun sözcülüğünü yapmakla görevlidirler.
- İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü: Adından da anlaşılacağı üzere ilin planlama ve koordinasyon işlerini yürütmektedirler.
- İl Nüfus Müdürlüğü : İlde nüfus işlerinin yürütülmesinden sorumludurlar.
- İl Savunma Sekreterliği: İl’e ait savunma işlerini düzenlemek ve yürütmekle görevli olan savunma sekreterliği aynı zamanda seferberlik işlerini de düzenlemektedir.
- İl Sivil Savunma Müdürlüğü: İlin sivil savunma planını hazırlayıp uygulamakla görevlendirilmişlerdir.
- İl Jandarma Alay Komutanlığı: Sorumlu oldukları bölgede, amme düzenini, emniyeti ve asayişi sağlamakla görevlidirler. Güvenlik konusunda valinin müşavirliğini il jandarma alay komutanlığı yapmaktadır.
- İl Emniyet Müdürlüğü: İl’in emniyet ve güvenlik işlerinden sorumlu olan il emniyet müdürlüğü aynı zamanda asayişi sağlamakla yükümlüdür.
- Yazı İşleri Müdürlüğü: Valinin yazışmalarını, personelin özlük işlerini, ayniyat, tahakkuk ve mutemetlik işlerini yürütür. Valilik konağının temizlik ve koruma hizmetlerini düzenler.
Valinin Görevleri, Yetkileri ve Sorumlulukları Nelerdir?
Valilerin devleti ve hükümeti temsil etmesinin dışında bazı görevleri daha bulunmaktadır. Valilerin görevleri, maddeler halinde aşağıda belirtilmiştir.
- Vali, kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararlarının neşir ve ilanını ve uygulanmasını sağlamak ve Bakanlıkların talimat ve emirlerini yürütmekle görevlidir. Bu işlerin gerçekleştirilmesi için gereken bütün tedbirleri almaya yetkilidir.
- Kanun, tüzük, yönetmelik ve Hükümet kararlarının verdiği yetkiyi kullanmak ve bunların yüklediği ödevleri yerine getirmek için valiler genel emirler çıkarabilir ve bunları ilan ederler.
- İlin her yönden genel idare ve genel gidişini düzenlemek ve denetlemekten sorumludur.
- Vali, ilde teşkilatı veya görevli memuru bulunmayan işlerin yürütülmesini, bu işlerin görülmesiyle yakın ilgisi bulunan herhangi bir idare şube veya daire başkanından isteyebilir. Bu suretle verilen işlerin yapılması mecburidir.
- Vali, Cumhuriyet Bayramında ilde yapılacak resmi törenlere başkanlık yapar ve tebrikleri kabul eder.
- Vali, il sınırları içinde bulunan genel ve özel bütün kolluk kuvvet ve teşkilatının amiridir. Suç işlenmesini önlemek, kamu düzen ve güvenini korumak için gereken tedbirleri alır. Bu maksatla Devletin genel ve özel kolluk kuvvetlerini istihdam eder, bu teşkilat amir ve memurları vali tarafından verilen emirleri derhal yerine getirmekle yükümlüdür.
- İldeki devlet memurlarının bir kısmını doğrudan atamak, bir kısmının atanması konusunda görüşünü bildirmek, bir kısmının da görev yerlerini belirlemek ve değiştirmek.
- İldeki yerinden yönetim kuruluşları üzerinde vesayet yetkilerini kullanmaktır.
Cumhuriyet tarihimizden günümüze kadar toplamda 4 kadın valimiz olmuştur. Muğla Valiliği yapan Lale Aytaman ilk kadın valimiz olarak tarihe geçmiştir. Daha sonra kendilerini Yalova Valiliği’ne atanan Esengül Civelek, Sinop valiliğine atanan Yasemin Özata Çetinkaya ve Tuğba Yılmaz takip etmişlerdir.
Bu yazımızda vali kimdir, vali nedir, ne iş yapar, görevleri nelerdir gibi valiler hakkında merak edilen konulara yer verdik. Valilik mesleği hakkında soru, sorun ya da görüşlerinizi yorum bölümünden dile getirebilirsiniz Vali maaşları hakkında bilgi almak için TIKLAYIN Ayrıca diğer yazımızdan vali nasıl olunur öğrenebilirsiniz. İlgili yazıya ulaşmak için ise hemen TIKLAYIN
